Algemene beschouwingen

Op basis van de inzichten van nu zal ook in de komende collegeperiode worden gewerkt aan een bereikbare woningvoorraad, een duurzame leefomgeving en voldoende voorzieningen op het gebied van cultuur en sport. Hoe de economie en de arbeidsmarkt zich zullen ontwikkelen, is een onzekere factor. Op het moment van vaststellen van deze begroting is er in veel sectoren een gebrek aan gekwalificeerde werknemers. Tegelijkertijd is er een grote groep Hilversummers die langs de kant staat. Zeker in een gemeente als Hilversum – die een grote dienstensector heeft – is het tekort aan gekwalificeerde arbeidskrachten goed te voelen. De noodzaak is groot om inwoners met een afstand tot de arbeidsmarkt te begeleiden naar werk, scholing of zorg, maar ook van werk naar werk.
In de voorjaarsnota 2022 – die dient als aanloop naar de begroting 2023 – komen we hierop terug.
Het vertrekpunt voor de begroting is de Kadernota 2021 die de gemeenteraad voor de zomer heeft vastgesteld. Financieel saldo van de kadernota is een nadelig saldo in 2022 van € 653.000 en positieve saldi in de daarop volgende jaren (2023: € 2.222.000 positief, 2024: € 3.123.000 positief en 2025: € 1.546.000 positief).
De vastgestelde kadernota sloot af met het volgende financiële beeld:

Financiële effecten van het bestaande beleid en de ontwikkelingen waar de gemeente geen of zeer weinig invloed op heeft (autonome ontwikkelingen) – en die na de kadernota zijn ontstaan – hebben we bij het uitwerken van de begroting in beeld gebracht. Het uitgangspunt hierbij is dat er sprake is van een reëel begrotingsevenwicht: onze ramingen zijn volledig, realistisch en haalbaar. We gaan immers voor een structureel sluitende begroting in de laatste jaren.
Dit leidt tot het volgende financiële beeld voor de begroting 2022-2025:

Bedragen x € 1.000

De programmabegroting en de meerjarenraming zijn structureel financieel positief. De wijzigingen die in deze begroting zijn verwerkt zijn gedetailleerd opgenomen in hoofdstuk 4.2.
De belangrijkste autonome ontwikkelingen zijn de dalende meicirculaire en de extra middelen Jeugd. Met betrekking tot de aanpassingen op het bestaande beleid zijn de grootste effecten te verklaren door de uitwerking van de woonlasten en het extra geld dat wordt ingezet in het sociaal domein.
Extra middelen Jeugd
De Hilversumse situatie sluit aan bij het landelijke beeld van stijgende lasten voor de uitvoering van de Jeugdwet. Afgelopen jaren is hier daarom meerdere keren extra budget voor toegevoegd. Dit is in het verleden gedekt vanuit de algemene middelen (andere beleidsvelden). Daarnaast is in navolging van de diverse signalen en onderzoeken voor de jaren vanaf 2023 een structurele stelpost opgenomen voor de verwachte compensatie van € 3,4 miljoen op de algemene uitkering.
Hilversum ontvangt van het Rijk € 6,1 miljoen extra in 2022. Vooralsnog wordt in de begroting verondersteld dat 75% van dit extra geld een structureel karakter heeft. Hierover heeft het Rijk nog geen uitsluitsel gegeven.
Bovenstaande is de reden waarom nu niet het geheel van de extra middelen aan de budgetten Jeugd wordt toegevoegd. Daarom wordt nu slechts incidenteel voor 2022 een stelpost Jeugd van € 500.000 opgenomen. Daarnaast wordt een deel van het extra geld ingezet voor het afboeken van de bezuinigingstaakstelling in 2022 (€ 300.000) en het aanpassen van de tarieven jeugdverblijf (€ 250.000).
Stelpost Jeugd
In afwachting van het definitieve besluit rondom de structurele component van de extra rijksmiddelen Jeugd wordt voor 2022 incidenteel een stelpost Jeugd van € 500.000 opgenomen. Deze stelpost Jeugd bedoeld is om knelpunten op te lossen. Indien hier structurele maatregelen uit voortkomen, zal dit onderdeel zijn van de voorjaarsnota 2022. Volgend voorjaar denken we ook meer te weten over de structurele component van de extra rijksmiddelen. 
Uitwerking woonlasten

De algemene uitgangspunten voor de woonlasten zijn dat deze maximaal stijgen met de inflatie en volledig kostendekkend zijn. De kosten van afval stijgen vanaf 2022, met name door een hogere bijdrage aan de Grondstoffen en Afvalstoffendienst. Om te blijven voldoen aan de algemene uitgangspunten is de kostendekking voor afval in 2022 gedaald. De komende jaren wordt deze gefaseerd opgebouwd. De meerkosten van ruim € 1 miljoen worden in deze begroting opgevangen, hierdoor komt de stijging van deze kosten niet bij de inwoner te liggen. Gegeven dat in veel gemeentes de woonlasten zullen stijgen zijn wij blij dat wij in Hilversum de woonlasten op gelijk niveau kunnen houden.

Werken aan herstel van de coronacrisis is zoals gezegd de belangrijkste rode draad in de begroting 2022. Naast het volgen van deze lijn wordt gewerkt aan zaken die al in de huidige collegeperiode zijn ingezet en naar verwachting doorlopen in de toekomst. Een nieuw college zal in het collegeprogramma voor de periode 2022-2026 nog eigen accenten leggen die meer op de langere termijn zijn gericht.
Hieronder volgen per thema de belangrijkste ambities, maatregelen en speerpunten voor 2022 op basis van de door de gemeenteraad vastgestelde kadernota.

Ook in 2022 willen we het zelfsturend vermogen van bewoners via netwerken versterken. We doen dat aan de hand van de agenda WmoWelzijn. Door – passend bij de wijk – de algemene voorzieningen, sociaal werk, dagbesteding, vrijwilligerswerk en herkenbare ontmoetingscentra te versterken, willen we eenzaamheid voorkomen.
Verder blijven we de komende jaren werken aan een gezondere levensstijl voor inwoners. Nadruk ligt op het gezond opgroeien van de jeugd. We stimuleren inwoners om gezond en vitaal te zijn en te blijven. Het is daarvoor belangrijk dat alle inwoners voldoende toegang tot laagdrempelige sportvoorzieningen hebben. We zetten ons in voor vitale sportverenigingen, buurtsport en beweegprogramma’s voor specifieke doelgroepen.
Door onder meer het regionale actieprogramma ‘Naar een financieel gezond sociaal domein’ verhogen wij de grip op de uitgaven van de WMO en Jeugdhulp. We geven invulling aan de aanbevelingen van de Inspectie Jeugd over de jeugdbescherming in onze regio.
Aan de hand van het nieuwe beleidsplan Bescherming en Opvang ligt de focus voor inwoners met psychische of psychosociale problemen op zelfredzaamheid en deelname aan de samenleving. In het nieuwe beleidsplan is aandacht voor voorzieningen in de wijk die ambulante ondersteuning mogelijk moeten maken.
Specifieke speerpunten voor 2022:

• Op de plek van de Lelie wordt een nieuwe multifunctioneel accommodatie gerealiseerd.
• Het Sportakkoord wordt verbreed naar het Lokaal Preventieakkoord en verder met de betrokken partners uitgevoerd.
• Het nieuwe regionale beleidsplan Bescherming en Opvang wordt in uitvoering gebracht.
• Uitvoeren van het Nationaal Programma Onderwijs met de daarvoor extra beschikbare middelen van het Rijk: Samen de scholen werken aan herstel na corona voor de jeugd.

We bouwen verder aan een toekomstbestendig Hilversum met gevarieerde woonwijken voor alle Hilversummers. Het Meerjarenperspectief Gebiedsontwikkelingen 2021 (MPG) geeft een beeld van de ontwikkelingen die in de stad plaatsvinden en wat er nodig is om financieel gezond te blijven. Hiermee kan de raad in ieder afzonderlijk project een afweging maken binnen de context van het MPG.
We willen de raad een Nota Kostenverhaal voorleggen om gemeentelijke kosten bij ruimtelijke ontwikkelingen bij de initiatiefnemer in rekening te kunnen brengen.
We gaan de lobby ‘Bereikbare Steden’ voortzetten, waarin bestaande Hilversumse plannen (de perspectiefgebieden) worden ingebracht richting het Rijk voor financiering.
Specifieke speerpunten voor 2022:

• Faciliteren van initiatieven van eigenaren, corporaties, of gebruikers die in Hilversum willen ontwikkelen (‘facilitaire projecten’): bijvoorbeeld Werf35, Philips-locatie, Heuvellaan 50, Oude Torenstraat en andere private initiatieven.
• We gaan aan de slag met het Stationsgebied en meters maken in de planvorming van het Arenapark en 1221.

Culturele activiteiten zijn gericht op het vergroten van de levendigheid en het versterken van de economische identiteit van Hilversum als stad van media, muziek en architectuur. De gemeente verbindt cultuur in sterke mate met gebiedsontwikkeling, de Omgevingsvisie, het sociaal domein en het versterken van werklocaties. Culturele instellingen op professioneel en amateurniveau zijn essentieel voor culturele activiteiten. We ondersteunen culturele instellingen, initiatieven en activiteiten en vragen als tegenprestatie een duidelijke bijdrage aan een aantrekkelijk leef- en vestigingsklimaat. Deze bijdrage wordt zowel in het centrum als in de wijken zichtbaar. In 2022 wordt verder gewerkt aan nieuw beleid voor de culturele sector.
De gemeente heeft een initiërende en faciliterende rol om media en cultuur in de stad te verbinden, passend bij de identiteit van Hilversum als Mediastad. Het in de toekomst omvormen van de Kerkbrink tot Mediaplein zorgt op de duur voor een levendiger plein in het centrum van de stad. In 2022 wordt dit verder (financieel) uitgewerkt.
Cultureel erfgoed heeft een verbindende werking in Hilversum vanuit ruimtelijk, sociaal en maatschappelijk perspectief. De gemeente heeft een regierol bij het beschermen, behouden en versterken van het cultureel erfgoed. We trekken samen met de eigenaren van monumenten op. Met oog op de toekomst is er ruimte voor transformatie van monumenten.
Specifieke speerpunten voor 2022:

• Het kunst- en cultuurbeleid Metrum vernieuwen.
• Lokale media en de bibliotheek zijn voor de Mediastad van groot belang. De gemeente ondersteunt daarom de bibliotheek en de innovatie van lokale media en journalistiek.

In Nederland is momenteel sprake van een wooncrisis. De woningmarkt staat zowel landelijk als lokaal onder druk. Dit vraagt om een actieve houding van het college. Samen met marktpartijen en woningcorporaties realiseren we de bouwopgaven en de doorstroming op de Hilversumse woningmarkt. De gemeente stimuleert of faciliteert de plannen die bijdragen aan gemeentelijke doelstellingen. Door een zakelijke opstelling richting de vele private initiatieven blijft de gemeentelijke inzet haalbaar en betaalbaar.
We willen de bereikbaarheid, de verkeersveiligheid en de doorstroming naar en in Hilversum verbeteren. Hiervoor stellen we een uitvoeringsprogramma Mobiliteit op, dat aansluit op de Mobiliteitsvisie. Aandachtspunten zijn het realiseren van een autoluw centrum, het verbeteren van de doorstroming op de buitenring en een onderzoek naar het verminderen van de verkeersintensiteit op de Johannes Geradtsweg. Kleine maatregelen inzake de variant ‘Overweg dicht voor autoverkeer’ bij de Kleine Spoorbomen voeren we na de besluitvorming uit.

De uitbreiding van het aantal elektrische laadpalen op locaties die veel publiek trekken, vinden we belangrijk. Dit doen we in samenwerking met MRA-Elektrisch. We streven ook naar een effectief gebruik van parkeervoorzieningen om zo de bereikbaarheid en leefbaarheid van het centrum, werklocaties en de buurten te bevorderen.

Specifieke speerpunten voor 2022:

• Uitvoeren van de Woonvisie. Daarnaast het vastleggen van de prestatieafspraken met de woningbouwcorporaties.
• Toevoegen van 3000 woningen tot 2030, waarvan 33% sociaal en 50% middelduur (waarvan de helft lage middenhuur).
• Ruimte bieden aan nieuwe woon- en verblijfsvormen voor starters, internationale kenniswerkers en ouderen.
• De Mobiliteitsvisie is inmiddels aan de raad voorgelegd. Op basis hiervan stellen we uitvoeringsplannen op. Een nota over parkeren volgt.

We versterken de Hilversumse en regionale economie door het verbeteren van de samenwerking met de (ondernemers)organisaties, bedrijven en kennisinstellingen. We verbinden maatschappelijke vraagstukken zoals mobiliteit, duurzaamheid en een inclusieve arbeidsmarkt aan economische kansen. We zetten in op de versterking van de sectoren media & ICT en gezondheid & ICT. We hebben aandacht voor het midden- en kleinbedrijf en zelfstandigen na de coronacrisis.
In 2022 wordt de nieuwe Agenda Economie & Media 2022-2023 vastgesteld. Op basis hiervan wordt de samenwerking tussen (ondernemers)organisaties en het Stadsfonds via het Platform Economie versterkt. We zetten in op de ontwikkelingen van het platform Gezond Stedelijk Leven, met aandacht voor Monnikenberg, Zonnestraal en het Arenapark.
Aandacht heeft het versterken van de positie van Hilversum in samenwerkingsverbanden die bijdragen aan economische ontwikkeling, waaronder de Economic Board Utrecht, de Regionale Ontwikkelingsmaatschappij, de Metropoolregio Amsterdam en het stedennetwerk G40.
We leggen de focus op de begeleiding van onze inwoners naar werk. Wanneer werk niet binnen de mogelijkheden ligt, bieden we mensen kansen door het opdoen van werkervaring (zoals vrijwilligerswerk), zodat iedereen kan meedoen in de samenleving. Specifiek is er aandacht voor jongeren en statushouders. Dat laatste vanwege de nieuwe Wet inburgering die 1 januari 2022 ingaat.
We werken in regionaal verband aan de Human Capital Agenda om de uitdagingen post-corona in sectoren met krimp – maar juist ook in tekortsectoren (ICT, techniek, zorg, onderwijs) – het hoofd te bieden. Doel is bij te dragen aan een weerbaardere en wendbaardere beroepsbevolking. We realiseren de ambities uit de samenwerkingsagenda’s met het MBO College en de Hogeschool van Amsterdam.
Specifieke speerpunten voor 2022:

• Het is van groot belang dat we wendbaar blijven inspelen op de veranderende arbeidsmarkt.
• De implementatie van de nieuwe Wet inburgering, die op 1 januari 2022 in werking treedt.

Vanaf 2022 gaan we aan de gang met de uitvoering van de Transitievisie Warmte (TVW). De TVW heeft een doorlooptijd van 5 jaar. Nieuwe ontwikkelingen – zowel op technisch gebied als Rijksbeleid – worden nauwlettend in de gaten gehouden omdat ze direct effect hebben op de realisatie van de opgave. Deze nieuwe ontwikkelingen kunnen aanleiding geven tot bijstelling van de uitvoering. In de TVW kiezen we nadrukkelijk voor een individuele benadering in plaats van voor gebiedsprocessen ten behoeve van collectieve warmtenetten. Voor bijna de helft van onze inwoners is een eigen warmtepomp immers nu al even duur of zelfs goedkoper dan een collectieve oplossing zoals een warmtenet. We ontwikkelen nieuwe instrumenten in samenspraak met onze partners (energiecoöperaties, Energiedienstenbedrijf) om onze inwoners individueel te ondersteunen.
Ook blijven we werken aan de realisatie van onze ambitie uit de Regionale Energiestrategie (RES) – vanaf 2030 zonnepanelen op alle geschikte grote daken – en aan de warmtetransitie in de Hilversumse Meent, in het kader van het landelijke Programma Aardgasvrije Wijken. Gedurende 2022 gaan we daar met koplopers aan de slag om concrete verduurzamingsmaatregelen te treffen.
Tenslotte gaan we uitvoering geven aan de regionaal vastgestelde grondstoffenvisie en aan de uitbreiding van producentenverantwoordelijkheid binnen de afvalketen. Dit is een uitvloeisel van de in 2021 bijna algemeen aanvaarde Hilversumse motie op het congres van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG).
Specifiek speerpunt voor 2022:

• Uitvoeren van de Transitievisie Warmte.
• Uitvoeren Regionale Energiestrategie (RES) 1.0 voor de realisatie van zonne-energie op daken, parkeerplaatsen en geluidsschermen en andere kansrijke locaties voor zonne-energie, waaronder het vliegveld Hilversum.

Op het gebied van veiligheid zetten we in op de thema’s Ondermijning, Jeugd en Veiligheid, aanpak drugsoverlast, aanpak personen met verward gedrag en verkeersveiligheid.
We werken aan een leefbare en veilige stad, onder meer door wijkgericht te werken. We zijn zichtbaar, herkenbaar en aanspreekbaar. Wij zetten in op een verbeterd veiligheidsgevoel door middel van preventie en het aanpakken van problemen. Waar nodig treden we handhavend op. De gemeente werkt hiervoor intensief samen met politie, brandweer, Versa Welzijn, woningcorporaties en vele andere partners. We handelen samenlevingsgericht en participeren in wijkteams, zorgnetwerken en buurtoverleggen. Hiermee vergroten we het bewustzijn en de zelfredzaamheid van inwoners en bedrijven.
De Veiligheidsregio Gooi en Vechtstreek levert snelle en goede hulpverlening en brandweerzorg bij incidenten, rampen en crises conform de wettelijke taken. We intensiveren de inzet van de wijkbrandweerman in het geven van voorlichting en advies over brandpreventie aan inwoners en bedrijven. Dat doen we in samenwerking met de Veiligheidsregio. Belangrijk speerpunt is het verbeteren van de veiligheid van onder meer portiekflats. Hiervoor werken we samen met woningcorporaties en de brandweer.
Specifieke speerpunten voor 2022:

• Uitvoeren en actualiseren van het Integraal Veiligheidsplan.
• Investeren in de verbinding tussen Zorg en Veiligheid.
• Implementeren van data gedreven werken.
• Uitvoeren van het prostitutiebeleid.
• Implementeren van de aanpak ondermijning.
• Actualiseren van het coffeeshopbeleid.